bilgi-aramak

hüsnüyusuf çiçeği,ŞAİR KARANFİLİ,ÇİÇEKLERDEKİ HASTALIKLAR

Caryophyllaceae familyasından olan dianthus, bahçe süs bitkileri yetiştiriciliğinde başlıca önemli türlerdendir. Eskiden beri bilinen bir türdür. Kuzey ve Güney Avrupa kökenlidir. Yaşamlarını 2 – 3 yıl sürdürür. Ancak her yıl
yenileri ile değiştirilmesi uygundur. Çünkü yaşlandıkça çiçek verimi azalır. Dianthus barbatus 30 – 90 cm açan çiçekleri terminal durumlu, koyu kırmızı, pembe, turuncu ve beyaz renkli olabilmektedir. Çiçekler yalınkat ya da katmerli olabilir. Hüsnüyusufların yaprakları geniş mızrağımsı biçimlidir. Yeşil renkte yaprakları vardır.
Köklü Hüsnüyusuf Fidesi Üretimi
Hüsnüyusuflar, tohum ve çelikle üretilir.
Hüsnüyusufların tohumla üretimi: Tohumlar ağustos-eylül aylarında tohum
kasalarına ekilir ve tohumların üzerleri hafifçe kapatılır. Çimlenme görüldükten sora şaşırtmada geç kalınmamalıdır. Tek yıllık kesme çiçek yetiştiriciliği için nisan ayında 100 m2’ ye 8 g tohum atılmalıdır. Eğer iki yıllık yetiştiricilik için temmuz ayında 100 m2’ye 3 g gelecek şekilde tohum atılır. Çimlenme ortamının sıcaklığı 15 – 18 0C dolayında tutulduğu takdirde 8 – 10 gün içerisinde çimlenme gerçekleşir.
Kasalara ekilen tohumlardan çıkan fideler, tohum ekiminden 4 hafta sonra 6 – 8 cm’
lik saksılara veya kesme çiçek yastıklarına şaşırtılır. Şaşırtma 10 cm arayla yapılabilir ya da
30 x 25 veya 30 x 20 cm aralıklara göre seyreltme yapılır. Tohumdan çiçeklenmeye değin
geçen süre 28 hafta dolayındadır.
Hüsnüyusufların çelikle üretimi; Bu yetiştiricilikte başarı sağlamak için çelik
alınacak anaç bitkinin seçimi çok önemlidir. Anaç bitkinin sağlıklı olması ve mikroorganizma taşımaması gerekir. Ülkemizde genellikle çiçekli bitkilerin yan sürgünleri çelik olarak kullanılmaktadır. Bu uygulamada bazı sorunlar ortaya çıkmaktadır.
Bu sorunlar;
Çeliklerin köklenmesi uzun sürer. Bu bitkilerde çiçeklenme geç olur.
Bitkilerin hastalıklı olma riski artar.Bitki fidesini elde etmek için anaç bitkiden alınan çeliklerin boyu 10 cm olmalıdır. Anaç bitkinin dip kısımdan iki çift yaprak bırakarak çelik alımı gerçekleştirilir. Çelik elle alınır. Çelik alma zamanı iyi ayarlanmalıdır. Çelik alımına ihtiyaç yoksa çelikler kırılıp atılır. Çiçek tomurcuğu oluşumu engellenmelidir. Çelikler hemen kullanılmayacaksa 0_2 0C’ de 6 ay kadar depolanabilir. Depolanacak çelikler 25 - 50’ lik demetler halinde dik olarak saklanmalıdır. Çelikler sisleme altında köklendirilir. Köklendirme ortamında kum, perlit, torf gibi
harçlar kullanılır. Köklendirme ortamında 3 x 3 cm aralıklarla m2’ye 1100 çelik dikilebilir. Kullanılan harç karışımları (perlit dışındakiler) steril edilmelidir. Çelikler dikim öncesinde NAA ve IBA gibi köklenmeyi teşvik edici hormonlarla muamele edilmelidir.

Fidelerin Bakımı
Tohumdan elde edilen fidelerin bakımı
Tohumlar 15 0C’de 7 – 14 gün içerisinde çimlenir. Fidelerin hızlı bir şekilde gelişmesi için en az sıcaklık 5 0C olmalıdır. 12 0C’de fideler daha hızlı gelişir. Kasım ayında çiçekli bitki elde etmek için soğuk hava deposuna gereksinim vardır. Bunun için nisan ayında ekilen tohumlardan çıkan fideler, tohum ekiminden 3 – 4 ay sonra soğuk hava deposuna alınarak 8 hafta süre ile 5 0C’de bırakılır. Bu sırada bitkilerin kurumasını engellemek için ara sıra havalandırmak üzere üzerlerine plastik örtülür. Bitkiler, uygulama yöntemine bağlı olarak 9–
15 hafta sonra çiçek açar. Bu yöntemde daha uzun saplı kesme çiçek elde edilmek isteniyorsa fidelerin yerine, dikimden sonra ve dikim mevsiminde gün uzunluğuna bağımlı olarak 2 – 6 hafta arasında ve m2’ye 15 – 25 watt gelecek şekilde bitkilerin günlük aydınlanma süresi 16 saate tamamlanarak aydınlatma yapılır.
Ülkemizde bitkinin çiçeklenme zamanını daha sınırlı kontrol edebilen ancak soğuk hava deposuna gereksinim duyulmayan yöntemde ise temmuz – ağustos aylarında ekilen tohumlardan çıkan bitkiler kışı soğuk serada – sıcak yerlerde hatta açıkta geçirerek doğal soğuklatma yapılmakta ve bitkiler mart – nisan aylarında çiçek açmaktadır.
Çeliklerin bakımıÇeliklerin köklendirme ortamları, köklerin hızla gelişebilmesi için nemli ve havalanabilir olmalıdır. Köklendirme ortamı olarak suyu tutmayan ancak nemli kalabilen perlit, dişli kum, torf veya bunların karışımı kullanılabilir. Hüsnüyusuf çelikleri yaz aylarında hafif gölge ortamda bulundurulmalıdır. Ortamın sıcaklığı ilk hafta 20 – 22 0C, daha sonraki zamanlarda 17 – 18 0C olmalıdır. Bu durumda çelikler 2 - 3 haftada köklenir. Kış aylarında üretim yapılacaksa çelikler dipten ısıtılmalıdır. Çelikler nem kaybına karşılık sisleme altında köklendirilmelidir

Toprak ve Gübre İsteği
Tohum ekimi, 1 kısım kum + 1 kısım torf karışımına yapılır. Karışıma her litre torf için pH’ı 6 – 7 olacak şekilde 1,5 – 2 g CaCO3 atılır. Şaşırtma veya yetişme harcı ise 1 kısım kumlu – tınlı toprak + 1 kısım torf karışımından oluşur. Bu karışımdaki her litre torf için ise 2 g CaCO3 ilave edilir. Ayrıca harca litresindeki gübre oranı % 0,2’ yi geçmeyecek şekilde kompoze gübre ilave edilir. Fideler kök gelişimlerini tamamladıktan sonra 1 litre suya önceleri 2 g, 4 hafta sonra 3 g kompoze gübre karıştırılarak her hafta sulanır. Bitkiler soğukta vernalize ediliyorlarsa bu sürede kesinlikle gübre verilmez. İyi bir gelişim için besin maddece zengin, kumlu – killi ve hafif kireçli bahçe toprağına ihtiyaç duyar. 3 g fosfor ve potasyumlu gübre 1 litre suda eritilerek bitkiye verilmelidir. Çiçek oluşumundan önce başlanan bu gübreleme, haftada bir kez olmak üzere
çiçek tomurcukları görülünceye kadar tekrarlanmalıdır. Toprağın yapısına bağlı olarak 20 - 25 cm derinlikte 2- 3 kez sürüm yapılır. Sonsürümden önce toprağa 50-75 kg/dekar tiple süper fosfat ile 50-75kg DAP kg/dekar verilir. Dikim öncesi azotlu gübre vermek sakıncalıdır. Çabuk yıkandığından bitki tarafından kullanılmadan yıkanarak kaybolur. P ve K toprak tarafından tutulur ve çok yavaş erir. O yüzden taban gübrelemesinde bu iki elementin verilmesi uygundur.
Dikim Şekli ve Mesafesi
Sürümden sonra seralara rotivatör çekilerek tesviyeleri yapılır. Bu işlemleri takiben dikim için yastık hazırlığına başlanır. Yastıklar 1 m genişliğinde ve 25 - 30 cm yüksekliğinde yapılmalıdır. Yastıklar yere paralel olmalı, sağı solu çökmemeli, mümkün mertebe düz olmalıdır. Her iki yastık arasında 50 cm’ lik yürüme yolu bırakılmalıdır.
Yastık yapımı tamamlandıktan sonra toprak üstü fumigantı atılır. Arkasından toprağın dikim tavına gelinceye kadar sulama yapılır. Bu derinlik takriben 15 cm’ dir. Bu mesafe kökün çalışma derinliğidir. Sulama neticesi toprak fumigantı da bu derinliğe kadar iner ve toprak ilaçlanmış olur. Daha sonra uygun olan fidelerin dikimi yapılır. Uygun fidenin sağlıklı, yeterince köklü, standart boyda olması gerekir. Bunun dışında, fide seçilirken;
hastalıklara mukavemet, soğuğa mukavemet, çiçek sapı, boyu, renk uyumu, çiçek kalitesi, verimliliği
pazarda aranırlığı gibi hususların bilinmesi gerekmektedir. Hüsnüyusuf bitkisinin dikimi ekim – kasım ayında yapılır. Dikim sırasında sıra arası ve sıra üzeri mesafe 15 x 20’ dir. Sabah çok erken veya akşam saatlerinde hızla dikimi yapılır. Havanın en serin ve nemin en düşük olduğu saatler dikim için en uygun saatlerdir. Dikim biter bitmez toprak yapısına uygun olarak en az 40 - 80 dakika ekstra sulama yapılmalıdır. Bu sulama fide köklerinin toprak ile temasını sağlayacaktır.
Dikimden sonraki sulamaya dikkat edilmesi gerekir. Ertesi günden itibaren sulama çok daha önem kazanır. Hava şartlarına ve toprak yapısına göre sulama aralığı ve miktarının ayarlanması gerekir. Özellikle çok sıcak ve rüzgârlı günlerde kumlu topraklarda sulama aralığı çok azaltılır. 20 – 25 dakika hatta 15–20 dakika da bir 5 dakika sulama yapılabilir. Ağır topraklı yerlerde ise sulama aralığı 35 – 45 dakikada bir 5 – 6 dakika yapılabilir. Ancak prensip olarak her zaman fide üzerinde nem eksik olmayacak, buna karşın toprak hiçbir
şekilde aşırı çamur olmayacak şekilde bir sulama yapılmalıdır. Çünkü çamurlu bölgelerde fide kök atamaz ve çok çabuk ölebilir. Sulama şekli bu şekilde yaklaşık 10 gün devam eder ve 10 gün içinde köklenme başlar.
Köklenmeyle birlikte sulama aralığı uzar ve su miktarı artırılır. Çünkü bitki artık topraktan su almaya başlamıştır. Toprağın yeterince doyurulması gerekir. Dikimden yaklaşık 15 - 20 gün sonra ise köklenme iyice tamamlanmış ve kökler toprağa sıkıca tutunmuştur. Bu zamandan sonra damlama sulama yöntemi kullanılabilir.
Hüsnüyusuf kökleninceye kadar fazla miktarda suya gereksinim duyar. Çapalama yapılarak damlama suyun daha derinlere girmesi sağlanmalıdır. Böylece toprak kırılırken hüsnüyusuf bitkisinin boğazı doldurulmamış olur. Aynı zamanda ilk çıkan yabancı otlar da öldürülmüş olur. Çapalamanın diğer bir amacı ise toprakta oluşan kapiller boşluğun kırılmasıdır. Böylece gerçekleşen evaporasyon önlenir. Hüsnüyusuf bitkisin dikiminin ardından çiçeklenme dönemi nisan ayına denk gelir. Temmuz başına kadar çiçekli kalır.

EKOLOJİK İSTEKLER
Sıcaklık
Hüsnüyusuf bitkileri soğuk bölgelerde iki yıllıktır. Ilıman iklimlerde ise çok yıllıktır. Bazı kültür çeşitlerinde şaşırtmadan sonra 12 hafta kadar 4 – 7 0C’de soğuklama ister. En uygun gelişme sıcaklığı 10 0C’dir.
Işık
Gölge sevmediğinden gölge yerlerde çiçek açmaz. Bu nedenle güneş gören yerlere dikilmelidir. Bitkinin gelişim dönemlerinde ışık eksikliği problem yaratabilir.
Nem
Açık alanda yetiştiriliyorsa nem kontrolü sağlanamaz. Serada yapılan yetiştiricilikte ise sera havalandırılarak nem kontrolü sağlanmış olunur.
Havalandırma
Serada havalandırma pencerelerden sağlanır. Sera kapılarından da yararlanılır. Açık alan yetiştiriciliğinde ise çok fazla rüzgâr almayan yerlerde yetiştirilmesi uygundur.
KÜLTÜREL İŞLEMLER
Sulama
Toprak kuruduğu zaman sulanmalıdır. Az miktarda ve sık su verme yerine, uzun aralıklarla ve bol su verme uygun bir sulama yöntemidir.
Gübreleme
Fide kök teşekkülü ile birlikte üstten yağmurlama ya da toprağa (erimeyen gübre) 18x18x18 (N:P:K) oranı taşıyan herhangi bir gübre verilir. Bu gübreleme işlemi üstten ise 2-3 gün aralıklarla; topraktan ise haftada bir toprağa verilerek damlama zamanına kadar devam ettirilir. Eğer mikroelement noksanlığı varsa her gübrelemede mikroelement verilmelidir. Köklendirmeyi artırmak için başlangıçta fosforlu gübrenin en az 1: 1: 1 oranında verilmesi zorunludur.

Hastalık ve Zararlılar
Fide dikiminden sonra ilk görülebilecek hastalık rhizoctania (kök boğazında çürüme), kabuğun gövdeden ayrılması ve ileriki dönemde beyaz sporlarıyla belirmesi ile kendini gösterir. Bunun için de dikimden 3 – 5 gün sonra mutlaka 1.5 - 2 kg/dekara 150 - 200 lt su olacak şekilde etkili maddesi tolclofos – methyl olan bir ilaç hazırlanarak fidelere uygulanır. Bu sulama mutlaka hastalığın çıkması beklenilmeden yapılmalıdır. Bundan sonra ise koruma ilaçlar uygulanır. Bilinen hastalıklar olan Alternaria, Heteresporium, Botrytis (Fusarium çok
tehlikeli ve çaresiz sayılır), Phytium ve benzeri hastalıklara karşı koruma ilaçlar 4–5 günlük aralıklarla ilk zamanlar uygulanır. Hastalık durumuna göre bu süre artırılır veya azaltılır.
İlaçlar son yağmurlamadan sonra verilmeli ve mutlaka 15 – 20 cc/100 lt su içine yapıştırıcı konularak ertesi gün ilacın hemen yıkanması önlenmelidir. Bu dönemden sonra kurt, bit ve kırmızı örümcek olabilir. Bunlara da etkili birçok insektisid ve akarsid mevcutur. Görüldüğünde herhangi birisi verilir; ancak görülmeden uygulanmamalıdır. Koruma ilaçlaması yoktur.
Kısaca söylemek gerekirse, hüsnüyusuflar için problem oluşturan hastalıklar kök ve gövde çürüklükleri, solgunluk, külleme, pas ve kurşuni küftür. Zararlılar ise sümüklü böcekler, kırmızı örümcek, yaprak biti, thripsler ve toprak kurtlarıdır.

Yabancı Ot Mücadelesi
Dikim hazırlığı yaparken toprağımızı yabancı otlara karşı ilaçlama yapmalıyız. Zaman içerisinde çıkan yabancı otları ise mekanik yollarla ortamdan uzaklaştırmalıyız.
Uç Alma Uç alma çeşitli nedenlerle yapılabilir.
Bunlar;
 Özellikle bir kökten birden fazla hüsnüyusuf elde etmek için,
 Dikim sonrası zayıf gelişen bitkinin kuvvetli gelişmesi için,
 Çiçeklenme zamanını geciktirmek için,
 Çiçeklenme zamanını programlamak için uç alma yapılır.
Uç alma dikimden sonra bitki 3-4 yaprak çiftine sahip iken ikinci yaprağın üzerinden yapılır. Uç almadan sonra bitkilerin hastalıklara karşı ilaçlanmasında fayda vardır.

Destek Sağlama
Hüsnüyusuf bitkisinde fazla kardeşlenme olacağından bunları ayakta dik tutabilmek için destekleme sistemi kurulabilir. Destekleme sistemini kurmak için iplerden ağ yapmak gerekir. Bu ağların tutması için de demirler konmalıdır. Baş demiri, her yastığın başına ve sonuna konmalıdır. Ara demiri ise yastık üzerine her 3 - 3,5m’ de bir konur. Baş ve ara demirleri 1 m yüksekliğinde ve 1 m genişliğindedir. Her bir ağ bu bölme üzerinden geçer. Bölmeler arası mesafe topraktan ilki 15 cm ikinci, üçüncü 20 cm yüksekliğindedir. Baş demiri önünde bir destek (üçgen) demiri vardır. Bitkinin ileriye yamulması engellenir.