SARAYPATI ÇİÇEĞİ,YILDIZ PAPATYASI
SARAYPATI (YILDIZ PAPATYASI)
Genel ÖzellikleriAster Yunancada yıldız anlamına gelmektedir. Yaklaşık 600 kadar türü bulunur. Asya,
Avrupa, Amerika ve Afrika kıtasında yayılış göstermektedir. Türleri, birbiri ile çok kolay
melezlendiği için doğal türlerle melez türleri birbirinden ayırmak oldukça güçtür.
Ülkemizde doğal olarak 5 türü bulunmaktadır.Tek yıllık, çok yıllık ve rizomlu bitkilerdir. Çiçek tablaları başak şeklindedir. Ayrıca salkım dizilişlidir. Çiçek tablaları küçük veya büyük olabilir. Renkleri kırmızı, pembe, leylak renginde, mavi veya beyazdır. Yapraklar sarmal dizilişli, kenarları düz veya dişlidir. Kısa, orta veya büyük boylu bitkilerdir.
Aster bitkisini iki gruba ayırabiliriz.
Çin asterleri (Boylu, çok boylu ve tek yıllık olanlar): Kesme çiçekçilikte de kullanılır. 45 – 90 cm boy yapar. Temmuz – ekim aylarında çiçeklenir. Yavaş gelişir. Çalımsı yapıdadır.
Michaelmas asterleri (Çok yıllık olanlar); Dayanıklıdır. Çok sayıda çiçek açar. Hızlı gelişir. Bordür bitkisidir. 15 – 180 cm arasında boy yapabilir.
Asterler, yaprak dökümüne kadar çiçek açan, çiçekleri birbirine yakın, sıkı ve çeşitli
renk tonlarında bitkilerdir.
Üretimi
Kökten ayırma ve çelikle üretim yapılır. Tohumla üretim daha çok ıslah çalışmalarında kullanılan bir yöntemdir. Tohumla üretimde, tohumlar tohum kasalarına atılır. Tohumların üzeri sadece hafifçe bastırılır, üzerine kapak atılmaz. Yaklaşık 6 hafta sonra şaşırtılacak boya gelir. Üretimin başka yolu da şudur; anaç fidanlar şubatta sökülür. Daha sonra kökler ( 1–2 gözlü dal ya da kök) parçalara ayrılır ve bu parçalar iyi gübrelenmiş toprağa dikilir. Dikim sonrası üst kısım budanır ve gölgede tutulur. Kök gelişimi sağlandıktan sonra uygulama yapılacak araziye dikimi gerçekleştirilir.
Ekolojik İstekleri
Her türlü toprakta yetişebilse de ağır topraklardan hoşlanmaz. Derin yapılı, serin, kireçli topraklarda iyi gelişim gösterir. Güneşli yerlerde iyi gelişir. Ancak sabah güneşini alan ve öğleden sonra hafif gölge olan alanlarda daha iyi geliştikleri tespit edilmiştir.
Peyzajda Kullanımı
Alçak boylu bordürler için ve çayır içlerinde, çalı önlerinde gruplar kullanılmaktadır. Kaya bahçelerinde de kullanılabilen çeşitleri mevcuttur. Kesme çiçekçilikte de kullanılmaktadır.
Önemli Türleri
Aster alpinus
Alpler, Avrupa ve Sibirya gibi geniş bir alanda gelişim gösterir. Ülkemizde Mardin, Urfa, Kastamonu yörelerinde doğal olarak bulunur. Çok yıllıktır. Boyları 15 – 20 cm kadardır. Çiçekleri seyrek, tek tek, 3–5 cm büyüklüktedir. Boru çiçekleri sarı, dil çiçekleri menekşe, pembe veya beyaz renklidir. Çiçek tablasının ortası sarıdır. Mayıs ayında çiçeklenir. Yaprakları sarmal dizilişli, tam veya parçalıdır. Yaprakların dip
kısımlarındakiler uzun, şeridimsidir. Yapraklarda yaprak sapına doğru daralma olur.
Aster amellus
Doğal yetişme alanı Türkiye, Avrupa, Sibirya’dır. Park ve bahçelerde en fazla kullanılan bir türdür. 40 – 70 cm arasında boylanmaktadır. Bütün aksamı yumuşak tüylüdür. Çiçeklenme zamanı ağustos – eylül aylarıdır. Çiçekleri şemsiye formunda ve sürgün
ucunda bulunur. Dil çiçekleri leylak, beyaz veya kırmızı, boru çiçekleri sarı renklidir.
Yaprakları şeridimsi, alt yüzü biraz tüylü ve düzgün kenarlıdır.
Aster diplostephioides
Resim
Himalaya kökenlidir. 30 – 40 cm boylanır. Yumuşak tüylüdür. Yaprakları oval, kenarları düzdür. Çiçekleri 7,5 cm çapında açık mavimsi kırmızıdır.
Aster dumosus
Doğal yetişme alanı Kuzey Amerika’dır. 30 – 100 cm boylanabilmektedir. Sap kısmı dallanır. Çiçeklenme ağustos-ekim aylarıdır. Çiçek renkleri pembe, kırmızı, mavi ve beyaz tonlarıdır.
Aster ericoides
Doğal yetişme alanı Kuzey Amerika’dır. Çiçeklenme eylül – kasım arasındadır. 100 cm boylanabilmektedir. Çok yıllıktır.Çiçekleri küçük fakat ana saptan çıkan çiçek sapları ile çiçekleri, büyük bir çiçek salkımı oluşturur. Dil çiçekleri beyaz, beyaz – pembe veya mavidir. Boru çiçekleri sarıdan kahverengiye doğru değişir.
Aster novi – belgi
Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişmektedir. Çok yıllıktır. Yarım ile bir buçuk metre arasında boylanabilmektedir. Yaprakları dar şerit biçiminde veya oval, çiçek tablaları şemsiye başak dizilişli, çiçekleri koyu menekşe rengindedir. Temmuz – eylül ayları arasında çiçek açar. Çiçekleri mavi renklidir.
Aster spectabilis
Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişmektedir. 40 – 60 cm boylanabilmektedir. Çok
yıllıktır.Eylül- ekim ayları arasında çiçek açar. Çiçekleri menekşe renginde ve 5 cm
çapındadır. Yaprakları oval, 12 cm uzunluğunda, oldukça kalın ve kenarları biraz dişlidir.
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Virüsler, Fusarium sp. ve Verticillum sp. , sap çürüklüğü, pas hastalığı, yaprak leke
hastalığı, agrostis en çok karşılaşılan problemlerdir.
