GLAYÖL ÇİÇEĞİ BAKIMI,GLAYÖL ÇİÇEĞİ EKİMİ,GLAYÖL ÇİÇEĞİ SULAMA,GLAYÖL ÇİÇEĞİ RESİMLERİ
GLAYÖL ÇİÇEĞİ
Glayöller en tanınmış soğanlı bitkilerdendir.Onları genellikle kesme çiçek olarak görürüz.Ama bir parça güneş gören toprağınız varsa bu gösterişli çiçeği kolaylıkla yetiştirebilirsiniz.Glayöllerin farklı cinsleri bulunur..Bildiğimiz büyük çiçekli melez olanlarından başka, yazın devamlı açan küçük çiçekli tabii bir türü daha vardır. Glayöl bol güneş ve gübreli toprak sever.Yaz boyunca düzenli olarak sulanmalıdır.İklim aşırı soğuk değil ve yeri iyi drenajlı ise soğanlarını topraktan çıkarmaya gerek yoktur.Bulunduğu yerde sürekli yavrulayarak çoğalacaktır. Soğanlar Mart ayından itibaren 15 gün aralıklarla kısım kısım dikilirse bahçe yaz boyu glayölsüz kalmaz. Bu şekilde 4-5 posta dikim yapılabilir. Glayöl soğanları 6 hafta önce kazılmış ve iyi hazırlanmış toprağa 10.cm derinlik ve 10-15 cm. aralıklarla dikilir. Büyüyen bitkinin devrilmemesi için rüzgar almayan bir yer seçilmelidir. Gerekirse ince bir çubukla destek yapılır.GLAYÖL YETİŞTİRİCİLİĞİ
Ülkemizde glayöl doğal olarak yetişen ve üretimi en çok yapılan soğanlı, yumrulu, rizomlu süs bitkilerinin başında gelmektedir. Günümüzde kesme çiçekçilikte glayöl önemini giderek artırmasına bağlı olarak üretim alanları da gelişme göstermektedir. Ülkemizde soğanlı, yumrulu, rizomlu süs bitkileri 950 dekarlık bir üretim alanına sahiptir. Glayöl 610 dekar civarındaki üretim alanıyla bu grup içerisinde birinci sırada yer almaktadır. Diğer kesme çiçek olarak üretilen bitkiler arasında da karanfil ve gülden sonra 3. sırada yer alır.
Gerek çiçek gerekse soğan üretim amacıyla birçok bölgemizde glayöl yetiştiriciliği
yapılmaktadır. En çok üretim yapan illerimizin başında soğan üretiminde Kocaeli, İstanbul;kesme çiçek üretiminde Antalya, İzmir, Adana gelmektedir.
Glayöl İridacae familyasındandır. Soğanımsı gövde (korm) oluşturan bir bitkidir.
Türkçede kuzgun kılıcı, keklik çiğdemi, alata zambağı, kılıç otu gibi yörelere göre değişen isimlerle anılmaktadır. Az masrafla kolay üretilmesi, değişik renkleri, her yıl yer değiştirme kolaylığı, çiçekli kalma süresinin uzunluğu gibi nedenlerle popüler bir çiçektir.
Gladiolus cinsi içerisinde bilinen, yaklaşık 250 tür yer almaktadır.Bu yabani türlerin
doğal yayılma alanları Akdeniz çevresi, Anadolu, İran ve Güney Afrikadır. Büyüme ve Gelişme Glayöl soğanı, nemli ve ılık bir toprağa dikildiğinde, soğanın tabanından dikimden
önce hafif kabarmaya başlamış olan kökler sürmeye başlar. Topraktan sadece su alarak
soğanın depo maddelerini sürgün ucuna akmasını sağlar ve en uçtaki göz (tomurcuk)
soğandaki besin maddelerini kullanarak şişer ve uzamaya başlar. Dikilen soğandaki besinler tükendikten sonra soğan büzülür ve kurur.
Toprak üstüne çıkan sürgünden önce üç beş adet küt kın yaprak çıkar, daha sonra
gerçek yapraklar çıkmaya başlar. Kın yaprakların görevi, arkadan gelen gerçek yaprakları ve çiçeği korumaktır. Bu şekilde yaklaşık dikimden 20 gün sonra ilk gerçek yaprak çıkar.
Toprak üstünde ilk gerçek yaprak görüldüğü zaman (dikimden 20 gün sonra) diğer
yapraklar da aşağıda kın yaprakların içinde şekillenmişlerdir ve güneşe doğru sürmeye
hazırdır. Gerçek büyüklüklerini aldıktan sonra bitki beslenmesi için özümleme (besin
maddesi) yapmaya başlar.
Toprak üstünde iki üç yaprak oluştuktan sonra gövdenin toprak altında kalan kısmı
şişmeye başlar ve kalın etli hortum kökler uzamaya başlar. Burada eski soğandan çıkan ince köklerin ve eski soğanın işi bitmiştir ve hortum kökler su ve besin maddesi alma görevini üstlenir. Hortum kökler aynı zamanda bitkinin toprağa tutunmasını sağlar.
Hortum kökler uzamaya, bitkiye gerekli su ve besin maddelerini almaya devam
ederler. Aynı zamanda soğanın tabanında yeni çiçek sapı teşekkül ederek uzamaya başlar.
Toprak altında gövdenin besin biriktirip şişmesiyle oluşan yeni soğan, yapraklarla tamamen sarılmıştır. Bu sarma ve soğan oluşumu çiçeklerin açılmasından sonraya kadar devam eder.
Yeni soğan oluşurken sezon sonuna doğru yeni soğanın dibinde şişmeler ve bunun ucunda da yavru soğanlar oluşmaya başlar. Yavru soğanlarda sadece bir yaprak gözü ve bir kök yeri vardır. Bunlar ince zar yerine sert bir kabukla kaplanmıştır. Yavru olgunlaştıkça bu kabuk da sertleşmektedir.
Kın yaprakların içinde altıncı yaprak oluşurken çiçek sapı da oluşmaya başlar ve
dipten yukarıya doğru en eski yaprakların arasından uzar. En son şekillenen kandil ilk önce görülür. İlk şekillenen kandil ve çiçeğin sapı en son görülür. Çiçek sapının gelişmeye şekillenmeye başlaması yaklaşık büyüme başlangıcından bir ay sonraya rastlar ve bütün kandillerin oluşması 7 ile 10 gün içinde tamamlanmış olur.
Bitki büyüme süresi içerisinde altı yedi yaprağı geliştikten sonra çiçeklerin dizildiği
başak yaprakların arasında görülür ve uzamaya başlar. İki hafta içerisinde gerçek boyunu alır. En alttaki kandil şişerek çiçeğin petal rengi görülür ve kandiller aşağıdan yukarıya doğru açılır.
Çiçek Soğanı Üretim Yöntemleri
Glayöl soğuklara karşı yarı dayanıklı bir bitkidir. Kışları sert geçen yerlerde kış
sonuna kadar muhafaza edilerek ilkbaharda yeniden dikilme zorunluluğu gösterir. Ertesi
yılın yeni kormu eski kormun üstünde meydana gelir. Bu da kormun dikiminden sonra
yaprakların yaklaşık 20 cm boya ulaştığı zamana rastlar. Yapraklar 40-60 cm boya
ulaştığında yeni korm eski korm kadar irileşir ve köklenmeye başlar. Bu arada yeni ve eski kormların arasında minyatür haldeki kormeller yada kralenler meydana gelir.
Soğanımsı gövdelerde iki tip kök oluşmaktadır; eski kormun dip kısmından çıkan
tüylü kökler, yeni kormun dibinden çıkan büyük ve etli kökler.
Yeni korm büyüyüp gelişmeye devam ederken eski korm büzülmeye ve içindeki depo
maddelerini çiçeklenme için sarf ettiğinden dağılmaya ve parçalanmaya başlar.
Çiçeklenmeden hemen sonra yapraklar, besin maddesi yapımına devam eder. Bu besin
maddeleri, yeni kormda toplanır. Yaz sonunda yapraklar kuruyup da soğan hasadı
yapıldığında bir veya daha çok sayıda yeni korm ve bunların dibinden çıkan çok sayıda ( 5-500 adet ) kralen görülür. Çiçek soğan üretimi esas bu yeni kormlar ve kralenler ile
yapılmaktadır.
Glayölde çiçek oluşumu, bir önceki mevsimde ve özellikle çiçeklenmeden sonraki
devre de kormda biriktirilen depo maddeleri miktarına bağlıdır. Glayöllerde serin geceler ve uzun büyüme devreleri, çok iri kormların oluşumu için uygundur.
Kralen ile Üretim
Bu üretimde çiçeklenme iriliğine dek geçmesi gereken süre iki üç yıl kadardır.
Kralenler boylarına göre üç grupta toplanabilir:
*Çapı 1 cm ve daha fazla olanlar büyük boy
*0.6 cm ile 1 cm arasında olanlar orta boy
*0.6 cm den daha küçük olanlar küçük boy
Genel olarak büyük boylu kralenler diğerlerine göre daha kolay çimlenmektedir.
Kralenlerin çimlenmesini kolaylaştırmak için dikim öncesi bazı ön işlemlerin yapılması
gerekir. Bu işlemlerden bazıları şunlardır:
* Mekanik aşındırma
*Sıcak su uygulama
*Tuzlu su uygulama
*Etilen kloridlin ile muamele
Hastalık ve Zararlılar
Glayölün toprak altı ve toprak üstü aksamlarında çok sayıda hastalık ve zararlı ortaya
çıkar. Bu nedenle her yıl aynı yerde yetiştiricilik yapılmamalı, en az 3-4 yıllık münavebe
uygulanmalı ve toprak mutlaka sterilize edilmelidir. Ayrıca soğanlara dikim öncesi yapılan
