AMARİLLİS(ÇOBAN ÇİÇEĞİ) YETİŞTİRMEK,ÇOBAN ÇİÇEĞİ
AMARİLLİS(ÇOBAN ÇİÇEĞİ) YETİŞTİRMEK
Soğanlı bitkilerden olan amarillis tropikal ve subtropikal bölgelere mahsustur. Bu yüzden amarillis bakımı ve yetiştirilmesi lale gibi zambak gibi değildir çok daha kolaydır. çoban çiçeği amarillisEskiden biz bunlara zambak derdik oysa aralarında herhangi bir akrabalık bile yoktur. Çoban çiçeği diyenler de var. Amarillis soğanları bütün yıl yaprak çıkararak soğanını büyütür, yavru soğanlar oluşturur. Bu yavrular da yapraklanarak ana soğanın yanında büyümeye devam ederler. Bizim ülkemiz şartlarında sonbahar sonunda soğuk etkisiyle yaprakları kurur. Soğanı toprak altında bekler. İlkbaharda yeniden yapraklanır ve ilk yapraklarla beraber çiçek açar.Çiçeklenmesi: Amarillis çiçekleri içi boş geniş uzun ve yapraksız bir sap ucunda birkaç tane olur. Tek bir soğan yeterince büyükse aynı haftalarda birden fazla çiçek sapı çıkarabiliyor daha fazla çiçek açıyor. Yılda bir defa ilkbaharda çiçeklenir. Çiçek rengi açısından zengin çeşitte cinsleri ve katmerlileri de vardır. Yaprak ve çiçek şekli çok farklı amarillisler konumuz dışı.
Amarillis üretilmesi: En kolayı yavru soğanların ayrılmasıyladır. Bu her zaman yapılabilir.
Bahçelerde amarillis yetiştirilmesi
Bakımı çok kolaydır. Aşırı güneşte de olur yarı gölgede veya tam gölgede de olur fakat güneşten mahrum etmek hiç iyi değildir. Susuz bırakılmamalıdır. Kendi tecrübelerime göre İstanbul’da hiçbir zararlısı yoktur diyebilirim, sadece sümüklüböcekler ve bahçe salyangozları amarillis yapraklarını yemeyi severler. Güneşten muhrum kalanların yapraklarında hastalıklar oluştuğu söyleniyor. Benim yetiştirdiklerim aşırı güneş altında bulunurlardı bahçe salyangozları dışında hiçbir zararlısını tespit etmedim. Sonbaharda yapraklar kurur, soğanlar ilkbaharda yeniden yapraklanırken aynı zamanda çiçek açar.
Toprak ve sulama: Her türlü toprakta olabilir. Esas ihtiyacı güneş ve sudur. Güneşten mahrum etmeyin. Toprak hafifçe kuruduğu zaman sulayın.
Ev içinde amarillis yetiştirilmesi ve bakımı
Yeni dikilen amarillis soğanını bir defa sulayın, sonra toprak iyice kuruyana kadar sulamayın. İlkin bol sularsanız çiçek açmama ihtimali var. Çiçek tomurcuğu çıkmamışsa, yaprakları 15 cm’yi geçene kadar çok az sulamalısınız. Yine de çiçek tomurcuğu yoksa normal sulamaya geçin. Çiçek artık ya ilerde olabilir ya da büyük bir ihtimalle gelecek yıl çiçek açacaktır.
Saksı: Bir soğan için çok büyük saksı gerekmiyor: Yumurta sarısının yumurtanın bütününe göre oranını düşünerek ona göre büyüklükte saksıya ekmelisiniz yani soğanın büyüklüğü esas ölçü olmalı. Soğanın ucu (boyun bölgesi) toprak dışında kalacak, hatta soğanın yarısı toprak dışında kalabilir.
Toprağı tropikal bitkilere uygun olmalı; yani suyu iyi süzdürmeli ve havadar olmalı ve aşırı ıslak kalmamalı. Bitki besini çiçekleri solduktan sonra başlanarak verilmeli. Ayda bir yeterlidir. Bol güneşli veya daha iyisi orkide ve antoryumlarda olduğu gibi pencere tülü ile filtrelenmiş güneş alan ortamda olmalıdır. Çiçek açtığı zaman güneşten korursanız çiçekler iki hafta kadar dayanabilir yoksa belki üç beş günde solup giderler.
Büyük ve geniş yapraklı amarillisler (resimdeki cinsin benzerleri) iyi toprak, besin takviyesi ve kontollü sulama ile yaprakları 50 cm. kadar uzayabilir ve yapraklar daha geniş olur.
Sulama: Toprak biraz nem kaybedince sulayın ama saksı altından çıkan suyu bekletmeyin toprak suya iyice doymasın.
Dekoratif unsur olarak amarillis: Çiçekleri her ne kadar çok güzel, büyük ve gösterişli olsalar da sırf yaprakları için de yetiştirilebilir. Zaten yılda bir defa çiçek açıyor. İyi bakılırsa yaprakları oldukça dekoratiftir. Filtrelenmiş bol güneşli bir ortam sağlayabilirseniz ev içinde gayet güzel yetiştirilebilir ve bütün yıl yaprakları parlak yeşil kalabilir.
Saksı ve toprak değiştirmek gerekmiyor ama yaparsanız çiçekleri her yıl daha büyük, daha gösterişli, daha bol olur. Yavruları ayırmak için ve zevkinize göre tek saksıda devleşmiş yapraklı tek amarillis istiyorsanız eylül veya ekim ayında gerekenleri yapın. Veya kasım sonunda dinlendirmeye bırakın.
Dinlendirmek her açıdan çok faydalıdır; çiçeklenmesi için kesinlikle gereklidir. Kasım ortasından itibaren hiç sulamayın, çok serin, karanlık ve kuru yerde tutun bütün yapraklar kökler iyice kurusun. Ocak ortasında soğanları ayırın ekin ve saksıları ev içinde bol güneş alan pencere önüne koyun. Genelde çiçek tomurcuğu yapraklarla beraber çıkar ve hızlı büyür. Eğer soğanları ilk diktikten sonraki ilk sulamadan sonra bol sularsanız çiçek açmayabilir.
