DAĞ OLUŞUMU (OROJENEZ) HAREKETLERİ,dağların oluşumları
DAĞ OLUŞUMU (OROJENEZ) HAREKETLERİ
Bu hareketler okyanus tabanlarında başlar. Dış kuvvetlerin etkisiyle aşındırılarak okyanus tabanlarında biriken tortul tabakalar birbirine doğru hareket eden levhalar arasında kalarak sıkışırlar. Sıkışma sonucunda kıvrılma ve yükselme olur. Böylece kıvrım dağları oluşur. Kıvrılma ile yükselen yere Antiklinal, çukurlaşan yere de Senklinal denir.
Dünya üzerindeki başlıca kıvrım dağları Alp-Himalaya kıvrımları ile Amerika kıtasının batısındaki Kayalık ve And dağlarıdır.
Türkiye’deki dağların büyük bir kısmı III. zamanda Alp-Himalaya kıvrımları ile oluşmuştur. Bunlar kuzeyde Kuzey Anadolu Dağları ve güneyde Toros Dağlarıdır.
Orojenezle kıvrılma özelliği taşımayan sert tabakalar da kırılır. Bu kırılma yerlerine Fay (kırık hattı) hattı denir. Fay hattı boyunca yükselen yerlere horst, çöken yerlere de graben denir.
Dünyanın en uzun graben çukurluğu Doğu Afrika’da Mozambik sınırlarından başlar, Yurdumuzda Hatay çukurluğuna kadar uzanır (5000 km). Buraya Rift Vadisi denir .
Türkiye’de Horst ve Graben oluşumu en fazla Ege Bölgesi’nde görülür.
Grabenler: Bakırçay , Gediz, B. Menderes, K. Menderes ve Amik ovası (Hatay) dır.
Horstlar: Madra dağı, Yunt dağı, Bozdağlar, Aydın dağları ve Menteşe dağlarıdır.
Orojenez sonucunda fay hatları da meydana gelir. Yurdumuzda
oluşan başlıca fay hatları
Kuzey Anadolu Fay Hattı: Güney Marmara’dan başlar ve Kuzey
Anadolu dağlarının güneyini takip ederek, Van Gölünün kuzeyine
doğru uzanır.
Güney Anadolu Fay Hattı: Hatay’dan başlar, Güneydoğu
Torosları takip ederek, Van gölünün güneyine doğru uzanır.
Batı Anadolu Fay Hattı: G.Marmara’dan başlar ve Ege
Bölgesi’ndeki çöküntü ovalarını takip eder.
