AMERİKAN SARMAŞIĞI,SARMAŞIK ÇEŞİTLERİ,SARMAŞIK BAKIMI
AMERİKAN SARMAŞIĞIGenel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Rhamnales
Familya: Vitaceae
Botanik adı: Amphelopsis
Türkçe adı: Amerikan Sarmaşığı
Kuzey Amerika’da ve Asya’da doğal olarak yaşayan 15 kadar türü vardır. Genellikle yazın yetişen yeşil ve tırmanıcı bitkilerdir. Yapraklar sonbaharda çiçeklenen bir bitkidir. Çiçekleri sarı-yeşil renklidir. Mayıs-haziran aylarında çiçek açar. Ancak dikkat çekmez. Meyveleri mavi veya siyah renklidir.
Üretimi
Tohum ve çelikle üretimi yapılır. Tohumlar toplandıktan sonra 4 0C’de katlanır. Katlanan tohumlar ilkbaharda ekilirler. Üretimde daha çok çelikle üretim kullanılır. Çelikler temmuz-eylül aylarında yumuşak odun çeliği olarak 7,5–10 cm uzunluğunda hazırlanır. Alınan çelikler % 8’lik toz IBA ile muamele edilerek yastıklara dikilir. Yastıklarda 1 kısım peat + 1 kısım kum karışımı kullanılır. 4 hafta sonra % 100 oranında köklenme elde edilir. Köklenen çelikler 8’lik saksılara veya tüplere dikilir. Çelikle üretimde kullanılan diğer bir yöntem de ilkbaharda hazırlanan odun çeliklerinin açık araziye dikilmesidir.
Ekolojik İstekleri
Yer ve toprak istekleri bakımından fazla seçici değildirler. Yalnız yetiştikleri yerler kuru olmamalıdır. Besin maddesince zengin, hafif, derin, iyi drene edilmiş ve verimli toprakları severler. Donlara dayanıklıdırlar.
Peyzajda Kullanımı
Ev ve binaların örtülmesi ve bezenmesi için uygundur. Çok hoş olan sonbahar
renklenmeleri bol güneşli olan yerlerde daha etkilidir.
Önemli Türleri
Amphelopsis quinquefolia ( virjinya sarmaşığı, beş yaprak, yalancı asma):
Haziranayında açan çiçekler yeşilimsi veya beyaz renklidir. Çiçekler gösterişsiz ve beş taçlı olup çiçek sapı çok kısadır. Meyveler bezelyeden küçük, iki gözlü ve koyu mavi renklidir. Sonbaharda yapraklar karmen kırmızısı renk alır. Yapraklar el ayası gibi geniş, 5 loplu, parlak koyu renkli, yaprakçıklar sivri uçludur. Kenarları dişli, yumuşak, oval ve 5-12 cm uzunluğunda olup sürgünleri tırmanıcı antenler içerir. Besin maddesince zengin, hafif, derin, iyi drene edilmiş ve verimli toprakları severler. Kuraklığa dayanıklıdır. Aşırı sıcak ve soğuğa dayanır. Hızlı bir büyüme gösterir ve yaklaşık 15 m kadar tırmanabilir. Tohum ve çelikle üretilir. Tohum ekimi kış veya erken ilkbaharda yapılır. Pergolaların ve duvar yüzeylerinin kapatılmasında kullanılır. Tırmanmak için kaba yüzeylere gerek duyar. Dekoratif sonbahar renklenmesi için tercih edilir.
Ampelopsis veitchii ( Amerikan sarmaşığı, Amerikan yabani asması):
Sonbaharda olgunlaşan meyveler küremsi ve olgunlukta mavimsi siyah renklidir. Çiçekler hermafrodit, son durumlu, beyazımsı renkli ve büyükçe salkım kuruluşundadır. Yaşlı sürgünlerdeki çiçekler kırmızı renklidir. Yapraklar yaz yeşili renginde ve beş
yaprakçıklıdır. İlkbaharda eflatun, yazın yeşil ve sonbaharda kızıl renk alan yapraklar bir elin parmağını andırır. Genç sürgünler kırmızı renktedir. Hafif, nemli, iyi drenajlı ve gübreli topraklardan hoşlanırlar. Kayalık yerlere uyum sağlarlar. Ilıman ve nemli iklimleri sever. Aşırı sıcak ve kuraktan hoşlanmazlar. Güneşli ve aydınlık yerlerde hızlı büyürler ve maksimum 8–12 m tırmanabilirler. Tohum ve çelikle üretilir. Tohumlar toplanır toplanmaz sonbaharda veya katlamadan sonra erken ilkbaharda kasalara ekilirler. Erken ilkbahar çelikleri veya 2–3 göz içeren yarı odun çelikleri yaz sonunda, kışın odun çelikleri ve sonbaharda seralarda daldırma ile üretilir. Duvarların, çit ve çardakların örtülmesinde kullanılırlar. Beton ve demire tırmanma özellikleri vardır. Sonbaharda renklenerek ile dekoratif görünüm kazanırlar. Yer değiştirmekten hoşlanmazlar.
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Kışı sıcakta geçirirse kırmızı örümcek zararlısı görülebilir.
