KITA OLUŞUMU (EPİROJENEZ) HAREKETLERİ,EPİROJONEZ NEDİR
KITA OLUŞUMU (EPİROJENEZ) HAREKETLERİ
Yer kabuğunda meydana gelen geniş alanlı alçalma ve yükselme hareketlerine epirojenez denir.
Bir yerde epirojenik hareketlerin olabilmesi için izostatik dengenin bozulması gerekir.
İzostatik denge: Katı haldeki yer kabuğunun sıvı haldeki manto üzerinde batmadan kalabilmesine denir.
İzostatik Dengeyi Bozan Faktörler
Karalarda aşınmanın, denizlerde birikmenin fazla olması,
İklim değişmeleri,
Dağ oluşumu hareketleri ve volkanizmadır.
EPİROJENEZ SONUCUNDA;
Jeoantiklinal (Kıta) ve jeosenklinal (okyanus) meydana gelir.
Deniz ilerlemesi (Transgrasyon) ve deniz gerilemesi (Regrasyon) meydana gelir.
Deniz gerilemesi var ise akarsuyun yatak eğimi ve aşındırma gücü artar.
Kıyı şekilleri yüksekte veya kara içlerinde kalmış ise deniz gerilemesi olmuştur.
Deniz ilerlemesinin görüldüğü yerde akarsuyun ağız kısmı deniz suları altında kalır. Akarsuyun enerji potansiyeli azalır ve biriktirme yapar.
Eğer bir yerde akarsu vadisi deniz içinde de devam ediyorsa; deniz ilerlemesinden bahsedilebilir.
Türkiye’de epirojenez sonucunda , Anadolu yarım adası yükselirken; çevresindeki Akdeniz ,Ege, Karadeniz çanakları ile Ergene havzası ve Çukurova çökmektedir.
Dördüncü zamanın başında bugünkü Ege Denizinin yerinde bulunan Egeid karasının epirojenik hareketlerle çökmesiyle Ege Denizi oluşmuştur.
Dünya üzerinde ise İskandinavya yarımadası ve Kanada yükselirken , Almanya ve Hollanda çökmektedir.
Epirojenez yer yüzünü en uzun sürede şekillendiren iç kuvvettir.
Epirojenez sonucunda yer şekillerinin genel yapısında değişme olmaz.
Yurdumuzun iç kesimlerinde yüksek düzlüklerin bulunması, III. Zaman sonlarında deniz seviyesine yaklaşan yerlerin (peneplen), IV. Zaman başlarında tekrar yükselmesinin sonucudur.
Jeoantiklinal (Kıta) ve jeosenklinal (okyanus) meydana gelir.
Deniz ilerlemesi (Transgrasyon) ve deniz gerilemesi (Regrasyon) meydana gelir.
Deniz gerilemesi var ise akarsuyun yatak eğimi ve aşındırma gücü artar.
Kıyı şekilleri yüksekte veya kara içlerinde kalmış ise deniz gerilemesi olmuştur.
Deniz ilerlemesinin görüldüğü yerde akarsuyun ağız kısmı deniz suları altında kalır. Akarsuyun enerji potansiyeli azalır ve biriktirme yapar.
Eğer bir yerde akarsu vadisi deniz içinde de devam ediyorsa; deniz ilerlemesinden bahsedilebilir.
Türkiye’de epirojenez sonucunda , Anadolu yarım adası yükselirken; çevresindeki Akdeniz ,Ege, Karadeniz çanakları ile Ergene havzası ve Çukurova çökmektedir.
Dördüncü zamanın başında bugünkü Ege Denizinin yerinde bulunan Egeid karasının epirojenik hareketlerle çökmesiyle Ege Denizi oluşmuştur.
Dünya üzerinde ise İskandinavya yarımadası ve Kanada yükselirken , Almanya ve Hollanda çökmektedir.
Epirojenez yer yüzünü en uzun sürede şekillendiren iç kuvvettir.
Epirojenez sonucunda yer şekillerinin genel yapısında değişme olmaz.
Yurdumuzun iç kesimlerinde yüksek düzlüklerin bulunması, III. Zaman sonlarında deniz seviyesine yaklaşan yerlerin (peneplen), IV. Zaman başlarında tekrar yükselmesinin sonucudur.
