FUL ÇİÇEĞİ, (ARAP YASEMİNİ),BAKIMI,EKİMİ
FUL ÇİÇEĞİ, (ARAP YASEMİNİ)
Bir Yasemin türü olan Ful bitkisinin çiçekleri çok güzel kokar, kokusu yoğun ve keskindir. Akdeniz ikliminde ful bakımı yetiştirilmesi kolaydır. Çiçekleri akşam açılır sabah kapanır. Yasemin türünden, zeytingiller familyasındandır. Bilimsel adı “Jasminum Sambac”tır. Bütün dünyada “Arap Yasemini” (Arabian Jasmine) ismiyle bilinir. Bizde Akdeniz ve Ege bölgesinde daha çok Ful derler. Ful ismi dilimize Arapçadan gelmiştir. Arapçada bu bitkinin adı “Ful”dur.Ful çiçeği bakımı, yetiştirilmesi, çoğaltılmasıAnavatanı: Güney ve Güneydoğu Asya (Filipinler, Hindistan, Myammar, Sri Lanka)
Başlıca özellikleri: Yapraklarını kışın dökmez. Soğuğa dayanıklı değildir. Tropikal, hem tırmanıcı hem çalı türü bir bitkidir. Tırmanmasın diye budamayı ona göre yaparsanız gardenya benzeri çalı görünümlü çiçekli bir bitki şeklinde tutabilirsiniz. Bir de fazla güneşte zaten çalı özelliği taşımaya meyilli olur, az güneşte tırmanıcı olur asma gibi uzar gider (asma özellikli gelişim göstermesi mevsimlere göre de değişebilir). Her halinde dekoratiftir. Güzel kokan çiçekleri cinsine göre değişen büyüklükte olur. Beyaz ve pembe / yalınkat ve katmerli açan cinsleri vardır. Çiçekleri yenebilir; yiyeceklerde kullanılabilir, yasemin çayı yapılabilir.
Çiçeklenme zamanı: Yaz başından sonbahar sonuna kadardır. Ne kadar çok güneş alırsa ve iyi bakılırsa çiçekleri o kadar büyük olur güzel olur. Çiçekli tomurcuklu Ful dallarını vazoya değil olgun bir domatese saplayıp ev içinde süs ve güzel koku için kullanmak eskiden bizim sıcak şehirlerde adetmiş. İhtiyacı olan suyu domatesten alırmış.
Kışa dayanıklılığı: Yurdumuzda kıyı kesimleri bölgelerinde bile kış şartları Ful için pek uygun değildir. Gerçi güney kıyı bölgelerimizde kış çoğu zaman ılıman geçer. Nadiren görülen don olaylarından dikkatle korunması şart.
Bol çiçeklenmesi için püf noktası: Sürgünlerin fazla uzamasına izin vermeden uçlarını koparırsanız çok sayıda yan dallar çıkarır: Çiçekler daima “yeni / taze” yan dallarda açar.
Budama: Her zaman yapılabilir.
Toprak: Bitkisel organik maddelerce zengin (humuslu), suyu iyi süzdüren, hafif ve gevrek, nötr veya hafif asitli / çok hafif alkalinli toprakları sever.
Işık ihtiyacı: Tam gün güneş veya yarım gün güneş.. Mesela doğuya veya batıya bakan duvar dipleri, pencere önleri yarım gün güneş alır. Koyu gölgeli olmayan alacalı gölgeli yerler de uygundur. Hiç güneş almaması çiçek açmamasına sebep olur.
Evde yetiştirilebilir mi? Aslında daha çok bahçe ve balkon bitkisidir. Evde yetiştirmek için toprak daha fazla havadar olmak zorunda.. Ayrıca bulunduğu yer havadar, sıcak, bol güneşli ve havası nemli olmalıdır. İyi yetiştirebilirseniz, yerini de severse ilkbaharda erkenden canlanır, ilkbahar ortalarında erkenden çiçeklenir, kışa kadar çiçeksiz kalmaz. Güneye bakan pencereler kışın sabahtan akşama kadar güneş alır; böyle bir pencere önünde bir de ev sıcak ve nemli ise kışın da gelişmeye çiçek açamaya devam edebilir.
Ev içinde Ful yetiştirmek için uygun toprak: Tavsiye edilenlere aldanmayın. Kim ne derse desin torf vb. sahte karışımlar çok su tuttukları için ev ortamına hiç uymaz. Yaprak çürüntüsü bakımından zengin, humuslu bahçe toprağı ile ponza taşı karışımı kullanmalısınız. Dış mekâna daha uygun bitkileri evde yetiştirmek için şu yazımda tarif ettiğim karışım çok iyidir, ayrıca asit / alkalin sorunları yoktur: » iyi bahçe toprağı
Sulama: Ful için genel anlamda sulama tavsiyeleri toprak kurudukça sulanması gerektiği yönündedir. Toprak ıslaklığını yitirince, nemini de biraz yitirince sulanabilir. Kışın nem de tamamen gidene kadar beklenilmeli sonra sulanmalı.
Besin verme: Genel amaçlı besinden verilebilir. Az dozajlı ama sık verilmesi Ful için çok daha uygundur. Benim toprak karışımı tarifim besin takviyesi gerektirmiyor, ta ki kökler saksının her yerini iyice kaplayana kadar..
Fazla hızlı büyüyüp fazla çiçek açıyorsa toprakta fazlaca köklenmiş ve fazlaca gıda alıyor demektir, o zaman dinlenme dönemi dışında besin takviyesi yapmanız iyi olacaktır.
Saksı: Kökler saksı içinde sıkı bir yumak oluşturmaya başlamaya doğru daha büyük bir saksıya almalısınız. Bazı bitkiler saksı içinde köklerinin yoğun sıkı yumak gibi olmasını sever, Ful öyle değildir.
Dinlendirme: (Ev içinde yetiştiriyorsanız) Kışa kadar gürce büyüyüp bolca çiçeklenen Ful’lerinizi kışın mutlaka dinlendirmelisiniz çünkü fazla yorulmuştur. Ortalama 12˚C derece serin bir yerde ilkbahara kadar az sulayarak dinlendirmelisiniz. Böylece sonraki kışa kadar yine verimli bir şekilde çiçek açar.
Çoğaltılması: Daldırma ve tepe çeliği ile kolayca köklenir. Çoğaltılması kolaydır. İlgili yazılarımı “Çoğaltma yöntemleri” kategorisinde bulabilirsiniz.
