bilgi-aramak

SELDA BAĞCAN
Selda Bağcan (d. 1948, Muğla), Türk Halk Müziği sanatçısı, besteci ve politik aktivisttir.

 Selda Bağcan Muğla’da doğdu.Annesi öğretmen babası veteriner hekim olan sanatçı daha bir yaşına gelmeden anne ve babasının Van’a  tayini ile gözünü Van’da açtı.Öğrencilik yılları Ankara’da geçen sanatçı ilk gitarını eline aldığında 10 yaşında bile değildi.Türk halk müziğinin ve protest müziğin önde gelen adlarından biri olan Selda Bağcan, müzik yaşamına 1971`de Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Mühendisliği öğrencisiyken başladı. Çıkardığı ilk iki 45`lik plak bir milyon dolayında satılınca, meslek olarak müzği seçmeye karar verdi. Türkiye`de ve başta Almanya olmak üzere dış ülkelerde çoksayıda konser verdi. 1972`de Bulgaristan`da gerçekleştirilen Altın Orfe Festivali`nde Türkiye`yi temsil etti. Özellikle sol partilerin ve kuruluşların düzenlediği etkinliklerde konserler verdi. 1980 askeri darbesinin ardından üretimi sınırlanan sanatçı büyük sıkıntılar çekti. Hatta 24 Nisan 1984`te tutuklanarak, hapse atıldı. 1987`ye değin pasaport verilmediği için yurtdışı konserlerine ara vermek zorunda kaldı. 1986 yılında, yurtdışına çıkamamasına karşın, Peter Gabriel tarafından desteklenen Womad Vakfı`nca düzenlenen Dünya Dans ve Müzik Festivali plağında bir şarkısıyla yer aldı. Aynı vakfın girişimleri sayesinde 1987`de yeniden pasaport alabilen sanatçı, 13 Haziran 1987`de Rotterdam Sanat Festivali`ne, 19 Haziran 1987 Womad ve Glastonbury Festivali`ne, 20 Haziran 1987`de Jubilee Gardens Festivali`ne (Londra), 25 Haziran 1987`de Earls Court Festivali`ne (Londra), 26 Haziran 1987 Capital Radio Festivali`ne katılarak bir dizi konser verdi. 1988`de de dört ay süreyle Batı Avrupa`da konserler gerçekleştirdi. 1989`da ve 1990`da da tüm Türkiye`yi dolaşarak halka açık ücretsiz konserler verdi.

1990 yılında Hollanda`da Rasa Organization (Interkultureel Centrum)`un çağrılısı olarak Utrecht, Nijmegen, Tilburg kentlerinde ve Yugoslavya`da Prizren ve Priştine kentlerinde konserler gerçekleştirdi. Yine aynı yıl, yani 1990`da dört kez İsrail`e giden sanatçı Acco Festivali`nde Khanel Umdan adlı Osmanlı kalesinde ve Ehal Hatarbut konser salonunda iki konser ve iki televizyon programı gerçekleştirdi. Aynı yıl, Danimarka`nın Argus kentinde Esintiler adlı festivalde şarkılar söyledi.

1992 yılında çıkan Ziller ve İpler albümündeki sözü Aysel Gürel şarkısı Ziller ve İpler ile 90`larda büyük başarı sağladı. Yine aynı yılda yapılan Kurşun Adres Sormaz adlı filmin müzikleri Selda Bağcan`a aittir.

Selda Bağcan, 2000 yılında konser vermek üzere Antakya`ya giderken trafik kazası geçirerek ağır yaralandı ve uzun süre tedavi gördü. Bedeninin birçok yerinde kırıklar oluşan Selda Bağcan, uzun süre çelik iskelet yardımıyla yürümek zorunda kaldı.

Selda Bağcan, protest müzik diye adlandırılan türde şarkılar besteleyip yorumlarken, aynı zamanda bilinen halk müziklerini de değişik biçimde yorumlamakla ün kazandı. Sanatçı İstanbul`da oturmakta olup, sahibi olduğu plak şirketini yönetmektedir. Ayrıca Selda Bağcan`ın İnce İnce adlı şarkısı bir oyununda kullanılıyor

Selda Bağcan’ın 1976’da piyasaya sürdüğü “Türküola” albümünde yer alan Aşık Mahzuni Şerif’in “İnce İnce Bir Kar Yağar” türküsü, Electronic Arts adlı oyun şirketinin piyasaya sürdüğü “Skate 2” oyununda da Mos Def uyarlamasıyla yer aldı. Gerçek adı Dante Terrell Smith-Bey olan Amerikalı aktör ve müzisyenin albümünde bu türküyü kullanması, albüm kritiklerinde Bağcan’dan bahsedilmesine, birçok müzik dergisinde Selda Bağcan adının geçmesine yol açtı.

2010 Grammy Ödüllerine en iyi rap albüm ve en iyi performans dallarında aday gösterilen Brooklyn’li hip-hop’çı Mos Def, son albümü “The Ecstatics”te yer alan “Supermagic” adlı parça da “İnce İnce Bir Kar Yağar” türküsünü kullandı.

İspanyol müzik araştırmacısı Vicente Fabuel’in Selda Bağcan hakkındaki yorumu ise şöyle: “Türk vokalisti Selda, doğu kültüründen çıkmış sayılı efsanevi kadın seslerden biridir. O büyük çöllerin ortasında az bulunur vahalar gibidir. Bir insan nasıl bu kadar çevik, bu kadar derin, bu kadar yaratıcı ve bu kadar hissederek şarkı söyleyebilir.”

Diskografisi

45`likler

• Katip Arzuhalim Yaz Yare Böyle / Mapusanede Mermerden Direk (1971)
• Tatlı Dillim Güler Yüzlüm / Mapusanelere Güneş Doğmuyor (1971)
• Çemberimde Gül Oya / Toprak Olunca (1971)
• Adaletin Bu Mu Dünya / Dane Dane Benleri (1971)
• Seher Vakti / Uzun İnce Bir Yoldayım (1971)
• Yalan Dünya / Kalenin Dibinde (1972)
• Eyvah Gönül Sana Eyvah / Zalim Sevgililer Bu Sözüm Size (1972)
• Bölemedim Felek İle Kozumu / Bülbül (1973)
• Gesi Bağları / Altın Kafes (1973)
• Nem Kaldı / Rabbim Neydim Ne Oldum (1974)
• Aşkın Bir Ateş / O Günler (1974)
• Anayasso / Bad-ı Sabah (1974)
• Dostum Dostum / Yuh Yuh (1975)
• Kaldı Kaldı Dünya / İzin İze Benzemiyor (1975)
• Görüş Günü / Şaka Maka (1976)
• Almanya Acı Vatan / Kıymayın Efendiler (1976)
• Aldırma Gönül Aldırma / Suç Bizim (1976)

Albümleri

• Türkülerimiz 1 (1974) (yeniden yayımlanışı: 1995)
• Türkülerimiz 2 (1975) (yeniden yayımlanışı: 1996)
• Türkülerimiz 3 (1976) (yeniden yayımlanışı: 1998)
• Türkülerimiz 4 (1977) (yeniden yayımlanışı: 1999)
• Türkülerimiz 5 (1978) (yeniden yayımlanışı: 2001)
• Türkülerimiz 6 (1979) (yeniden yayımlanışı: 2006)
• Türkülerimiz 7 (1980)
• Türkülerimiz 8 (1982)
• Türkülerimiz 9 (1983)
• Türkülerimiz 10 (1985)
• Dost Merhaba (1986)
• Yürüyorum Dikenlerin Üstünde (1987)
• Özgürlük ve Demokrasiyi Çizmek (1988)
• Felek Beni Adım Adım Kovaladı (1989)
• Anadolu Konserleri: Müzikteki 20 Yılım (1 ve 2) (1990)
• Ziller ve İpler - Akdeniz Şarkıları 1 (1992)
• Uğur`lar Olsun (1993)
• Koçero (Ahmet Kaya ile birlikte) (1994)
• Çifte Çiftetelli - Akdeniz Şarkıları 2 (1997)
• Ben Geldim (2002)
• Denizlerin Dalgasıyım (2004)
• Güvercinleri de Vururlar (2008)